Các vùng Dân ngoại thời Đức Giêsu

H. Địa danh Tia , Tyrô, Sidon, Bết sai đa và Thập tỉnh (Decapolis) là những vùng nào tại Do thái?

Đ. Các vùng dân ngoại thời Đức Giêsu là những khu vực nằm ngoài ranh giới truyền thống của vùng đất Do Thái, nơi sinh sống của các dân tộc không phải là Do Thái. Những khu vực này có một số địa danh quan trọng được nhắc đến trong các sách Tin Mừng:

 

1. Tia (Tyrô) và Sidon:

Tia và Sidon là hai thành phố ven biển, nằm ở phía bắc của Israel, thuộc khu vực ngày nay là Lebanon.

Tia (Tyrô) là một thành phố cảng quan trọng, nổi tiếng với các hoạt động thương mại và hàng hải. Đây là trung tâm của nền văn minh Phoenicia, một nền văn hóa hùng mạnh và giàu có.

Sidon là một thành phố lớn khác của người Phoenicia, cũng là một trung tâm thương mại và hàng hải quan trọng.

Cả hai thành phố này đều là những khu vực dân ngoại, không thuộc lãnh thổ Do Thái. Trong các sách Tin Mừng, Tia và Sidon được nhắc đến trong bối cảnh Đức Giêsu đi đến các khu vực này để giảng dạy và chữa lành, như trong phép lạ chữa con gái của người phụ nữ Canaan (Mt 15,21-28; Mc 7,24-30).

 2. Bếtsaiđa (Bethsaida):

Bếtsaiđa là một thành phố nằm gần biển hồ Galilê, phía bắc của Israel. Tên gọi "Bếtsaiđa" có nghĩa là "Nhà của ngư dân," cho thấy đây là một thị trấn chuyên về nghề đánh cá giống làng Phước Tỉnh, BRVT ở Việt Nam chúng ta.

Đây là quê hương của một số tông đồ như Phêrô, Anrê và Philipphê. Thành phố này nằm trong khu vực thuộc về dân ngoại, hoặc ít nhất là vùng giáp ranh với các khu vực dân ngoại.

Bếtsaiđa cũng được nhắc đến trong các phép lạ của Đức Giêsu, như phép lạ hóa bánh ra nhiều và phép lạ chữa lành người mù (Mc 8,22-26).

 3. Thập tỉnh (Decapolis):

Thập tỉnh (Decapolis) là một liên minh gồm mười thành phố nằm phía đông và đông nam của sông Jordan, thuộc khu vực ngày nay là Jordan, Syria và Israel.

 

Các thành phố này bao gồm Damascus, Philadelphia (Amman ngày nay), Gadara, Pella, Gerasa (Jerash ngày nay), Hippos, Dion, Canatha, Raphana và Scythopolis (Bet She'an ngày nay).

Decapolis là một khu vực của dân ngoại, chủ yếu là người Hy Lạp và La Mã, với nền văn hóa và tôn giáo khác biệt so với Do Thái giáo. Đức Giêsu cũng đi qua và hoạt động tại khu vực này, chẳng hạn như khi Ngài chữa lành người bị quỷ ám trong vùng Gerasa (Mt 8,28-34; Mc 5,1-20).

Ý nghĩa nào đối với Đức Giêsu?

Khi Đức Giêsu đến những vùng dân ngoại này, Ngài vượt qua ranh giới truyền thống của Do Thái giáo để mở rộng sứ mạng của mình đến với mọi người, không chỉ riêng người Do Thái. Điều này thể hiện tầm nhìn phổ quát của Tin Mừng, rằng sự cứu độ và tình thương của Thiên Chúa được dành cho mọi người, không phân biệt dân tộc hay tôn giáo.

Việc Đức Giêsu hoạt động và giảng dạy trong các khu vực dân ngoại cũng là dấu chỉ cho thấy sự mở rộng của sứ mạng Kitô giáo ra ngoài lãnh thổ Israel, điều mà sau này các tông đồ và các môn đệ của Ngài tiếp tục thực hiện.

 H. Có nghĩa là Tyre, Sidon và Thập tỉnh là thuộc dân ngoại đúng không? Ngoài ra còn vùng nào khác thuộc dân ngoại mà có nêu tên trong Tin Mừng, xin cho biết luôn kẻo lẫn lộn.

Đ. Đúng vậy! Tyre, Sidon, và Thập tỉnh (Decapolis) là các vùng đất của dân ngoại thời Đức Giêsu. Ngoài những vùng này, một số vùng khác thuộc dân ngoại được nhắc đến trong các sách Tin Mừng bao gồm:

Samaria: Dù Samaria có gốc Do Thái, người Samari không được coi là dân Do Thái chính thống và có mối thù với người Do Thái, do đó thường bị xem như dân ngoại. Đức Giêsu đã đi qua Samaria và đã gặp người phụ nữ Samari bên giếng (Ga 4,4-42).

Gadara (vùng đất của người Gerasenes): Đây là một vùng trong Thập tỉnh, nơi Đức Giêsu đã trừ quỷ cho người bị quỷ ám và bầy heo đã lao xuống hồ (Mt 8,28-34; Mc 5,1-20).

Caesarea Philippi: Là một vùng dân ngoại, thuộc về địa hạt của Hêrôđê Philipphê, nơi Đức Giêsu đã hỏi các môn đệ: "Anh em bảo Thầy là ai?" và Phêrô đã tuyên xưng Ngài là Đấng Kitô (Mt 16,13-20).

Ga-li-lê các dân ngoại: Mặc dù Ga-li-lê là vùng đất có nhiều người Do Thái sinh sống, nhưng nó cũng được gọi là "Ga-li-lê các dân ngoại" vì có nhiều người dân ngoại định cư ở đây (Mt 4,15-16).

Những vùng này là những khu vực mà Đức Giêsu đã đi qua và làm phép lạ, nhằm mở rộng thông điệp cứu độ không chỉ cho người Do Thái mà còn cho dân ngoại. Điều này thể hiện sứ mạng phổ quát của Ngài đối với toàn thể nhân loại.

 

H. Xin hỏi tiếp, theo bản đồ trên

1. Vùng "Gergesa" ngay dưới Bêtsaiđa và cạnh hồ Galilê thuộc Do Thái? Có liên quan gì đến Gerasa không?

Vị trí và liên hệ với Do Thái: Gergesa (còn được gọi là "vùng đất của người Gerasenes") nằm gần bờ đông của hồ Galilê, thuộc khu vực ngày nay là cao nguyên Golan, cách Bêt Saiđa không xa. Mặc dù về mặt địa lý, Gergesa nằm gần các vùng của người Do Thái, nhưng nó chủ yếu là một khu vực dân ngoại vào thời Đức Giêsu. Đó là nơi Đức Giêsu đã trừ quỷ cho người bị quỷ ám và đuổi bầy heo xuống biển (Mc 5,1-20).

Liên quan đến Gerasa: Gerasa (hay Jerash, thuộc Jordan ngày nay) là một thành phố lớn hơn, cách khá xa về phía nam. Mặc dù Gergesa và Gerasa đều có tên gần giống nhau và nằm trong vùng Thập tỉnh (Decapolis), nhưng chúng là hai địa danh khác nhau. Gergesa gần hồ Galilê, trong khi Gerasa cách xa hơn về phía đông nam.

 2. Vùng Perea là vùng gì? Thuộc về ai?

Perea: Perea là một vùng nằm ở phía đông của sông Jordan, trải dài từ phía bắc gần biển Chết đến phía nam của hồ Galilê. Vùng này không thuộc hoàn toàn vào lãnh thổ Do Thái mà thuộc quyền cai trị của vua Hêrôđê Antipas vào thời Đức Giêsu.

Liên quan đến Do Thái: Perea nằm giữa các vùng đất dân ngoại và lãnh thổ Do Thái. Dù không phải là lãnh thổ chính của người Do Thái, nó vẫn có nhiều người Do Thái sinh sống và chịu ảnh hưởng của văn hóa Do Thái. Đức Giêsu đã qua Perea nhiều lần khi di chuyển từ Galilê đến Giêrusalem. 

3. Tại sao hồ Galilê có hai tên? Thành phố Tiberias có thuộc về Do Thái không?

Hồ Galile là nguồn nước ngọt duy nhất tại Do thái với dòng sông Gióc đan. Lý do "Biển Hồ" (nước ngọt) có hai tên chính:

- Hồ Galilê: Đây là tên phổ biến nhất, được đặt theo vùng Galilê vì nằm ở phía tây vùng đó.

- Hồ Tiberias: Tên này xuất phát từ thành phố Tiberias, được xây dựng bởi Hêrôđê Antipas để tôn vinh hoàng đế La Mã Tiberius. Tên này chủ yếu được sử dụng bởi người La Mã và các dân ngoại.

Tiberias, vùng dưới Caphacnaum có thuộc về Do Thái không?: Thành phố Tiberias thuộc về phía đông lãnh thổ Galilê, nhưng nó được xây dựng như một thành phố La Mã. Về mặt hành chính, Tiberias thuộc quyền kiểm soát của người La Mã và Hêrôđê Antipas, và nó trở thành một thành phố quan trọng về sau này. Người Do Thái thời Đức Giêsu thường không sống ở Tiberias do luật lệ tôn giáo nghiêm ngặt và họ coi thành phố này không sạch sẽ: vì nó được xây trên vùng đất trước đây là nghĩa địa. Nhưng sau đó, thành phố này đã trở thành một trung tâm quan trọng của người Do Thái.

 Hy vọng giải đáp này giúp bạn hiểu rõ hơn về các vùng đất trong thời Đức Giêsu!
 

Photo Courtesy: https://www.conformingtojesus.com/charts-maps/en/map_of_israel_at_the_time_of_jesus.htm